Obecnie, jak możemy przypuszczać kraina ta to Pogórze Karpackie. Aby zachować pierwotny stan przyrody wydzielono i zaczęto chronić miejsca, gdzie znajdują się cenne zbiorowiska fauny i flory oraz źródła wody. Jednym z takich miejsc jest Czarnorzecko - Strzyżowski Park Krajobrazowy. Kraina ta była przez tysiące lat formowana przez wiatr, słońce, morze oraz ruchy górotwórcze, które przyczyniły się do powstania obecnych Karpat.

Czarnorzecko - Strzyżowski Park Krajobrazowy

Czarnorzecko - Strzyżowski Park Krajobrazowy o powierzchni 25 784 ha, chroni i udostępnia dla turystyki, wypoczynku i nauki unikalna przyrodę obejmuje tereny leżące na pograniczu Pogórza Strzyżowskiego i Dynowskiego. Najwyższe partie Pogórzy wchodzące w skład parku porastają lasy bukowo - jodłowe, należące do regla dolnego - pietra charakterystycznego dla pasm beskidzkich. Najbardziej cenne zbiorowiska buczyny karpackiej objęte zostały ochrona w formie rezerwatów przyrody "Góra Chełm" i "Herby". Charakterystyczna ozdoba głównego pasma Pogórza jest ciąg piaskowcowych wychodni skalnych, przedziwne uformowanych przez erozje ostańców z zamierzchłej przeszłości ekologicznej. Z 14 grup skalnych ochrona rezerwatowa objęto zgrupowanie największych okazów na wierzchowinie koło Czarnorzek "Prządki" i 4 mniejsze skałki w Woli Komborskiej jako pomniki przyrody nieożywionej. Charakterystycznym elementem krajobrazu parku jest mozaika pól uprawnych wynikająca z rolniczo - leśnego charakteru parku i dużego rozdrobnienia gospodarstw. Park posiada wiele cennych zabytków: kościołów i cerkwi, zespołów dworskich, miejsc pamięci narodowej. Aktywna forma wypoczynku - połączonego z poznawaniem przyrody a także piękna krajobrazu parku, może być zwiedzanie ścieżek przyrodniczych, tras rowerowych, szlaków turystycznych.

Przyroda Czarnorzecko - Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego

Rzeźbę i barwy lasu mieszanego uzupełniają okazale formy skalne, przełomy rzek i potoków, jak malownicza "frysztacka brama" Wisłoka, łanowe rozłogi pól uprawnych, kolorowa mozaika lak, pastwisk i zadrzewień śródpolnych oraz rozsiane w dolinach wioski. Na kondycje przyrody parku, w którym las zajmuje 47,8% obszaru (z reguły wyższe partie), a grunty rolne 48,4%, korzystnie wpływa znaczne rozdrobnienie upraw i związane z tym zachowanie tradycyjnych form gospodarowania. Najcenniejsze są ekosystemy leśne, w wysokim stopniu naturalne, z dużym udziałem drzewostanów o składzie gatunkowym zgodnym z siedliskiem. Przeważa w nich jodła, buk i sosna zwyczajna. Mniej liczne gatunki to dąb szypułkowy, grab zwyczajny, brzoza brodawkowata i modrzew europejski. Za osobliwość należy uznać występowanie typowego dla wyższych pasm Karpat regla dolnego (450-500 m n.p.m.), budowanego przez buczynę karpacka. Niski stopień zagrożenia, zróżnicowanie warunków glebowych oraz położenie omawianego obszaru blisko granicy odmiennych stref geobotanicznych wpływa znacząco na bogactwo, różnorodność roślinności i zagęszczenie zasięgu występowania wielu gatunków. Wśród ponad 700 taksonów flory naczyniowej występuje 46 gatunków górskich z tak interesującymi roślinami jak śnieżyczka przebiśnieg, tojad dzióbaty, miesiącznica trwała, czyściec górski, śnieżyca wiosenna i czosnek niedźwiedzi. Godne uwagi sa rośliny wschodniokarpackie (np. salatnica leśna i kostrzewa górska), zachodniokarpackie (np. przytulia okraglolista, kosmatka żółtawa i pieciornik omszony) oraz subendemity ogólnokarpackie (żywiec gruczołowaty, żywokost sercowaty i lepieznik wylysialy). Unikalny charakter flory potwierdza występowanie ponad 40 roślin chronionych (np. widłak gwiaździsty, skrzyp olbrzymi, paprotka zwyczajna i pokrzyk wilcza jagoda).

Znakomite warunki przyrodnicze tego rolniczo - leśnego terenu umożliwiają bytowanie licznym zwierzętom. Przechodzi tu naturalny rozród 226 gat. kręgowców, w tym 36 gat. ryb, 18 gat. płazów, 6 gat. gadów, ponad 50% krajowych ssaków i 47% krajowej fauny lęgowej ptaków. W parku, gdzie przebiega granica zasięgu 17 kręgowców lądowych, żyje 140 gat. kręgowców chronionych i liczne gatunki rzadkie umieszczone w "Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt", np. traszka karpacka, bocian czarny, orlik krzykliwy, puchacz, żołna, wilk, wydra i rys. Z bezkręgowców spotyka się chronionego chrząszcza jelonka rogacza, 26 gat. biegaczy, 19 gat. trzmieli i szereg rzadkich motyli podlegających ochronie (np. paź żeglarz, paź królowej i tęczowiec).

Cenne zabytki Czarnorzecko - Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego

Wśród elementów kulturowych zwraca uwagę liczne stanowiska archeologiczne - dowody wczesnego osadnictwa. Najciekawsze z nich to osada kultury łużyckiej z początków epoki żelaza na stoku "Prządek", cmentarzysko kurhanowe i grodzisko na górze Sokolec oraz widoczne w krajobrazie ruiny jednej z najstarszych średniowiecznych warowni na Podkarpaciu - zamek Kamieniec. Dzieje i losy zamczyska odzwierciedlają wzloty i upadki Rzeczypospolitej. Zamek został wybudowany w okresie panowania Kazimierza Wielkiego, w połowie XIV w., w celu ochrony południowej granicy, przed napadami z Rusi i z Węgier. Na mocy darowizny Króla Władysława Jagiełły przeszedł w posiadanie Klemensa Moskorzewskiego, herbu Pilawa, którego potomkowie przyjęli nazwisko Kamienieccy. Pod koniec XVII w., po najeździe księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego, zamek popadł w ruinę. Od polowy XVIII w. jest opuszczony i niezamieszkany. W ostatnim czasie teren wokół zamku został uporządkowany i oświetlony. We wnętrzu jednej z baszt "Kamienca" utworzono skromne muzeum.

Zabytki architektury to cerkwie w Weglówce i Rzepniku, kościół z zabytkowym cmentarzem w Laczkach Jagiellońskich oraz zespolą dworsko pałacowe w Bratkówce i Lekach Strzyżowskich. Ponadto w Weglówce znajduje sie jedna z najstarszych kopalń naftowych. W rzeszowskiej części parku godne uwagi są m.in. cerkwie w Bonarówce i Oparówe, kościół w Kozłówku i dworek w Kobylem z parkiem.